2022-04-27

Zgodnie z nową unijną strategią „od pola do stołu” i strategią na rzecz bioróżnorodności, które ogłoszono w maju 2020 r., w ciągu 10 lat, (czyli do roku 2030), 25% powierzchni użytków rolnych w Unii Europejskiej ma być uprawianych metodą ekologiczną. Prognozy Komisji Europejskiej wskazują, że rosnący popyt na żywność ekologiczną ma w krótkim okresie zwiększyć podaż w UE. Produkcja ekologiczna w Europie stale rośnie, zarówno pod względem powierzchni przeznaczonej na uprawy ekologiczne, jak i liczby certyfikowanych producentów. W 2019 roku w UE było 13,8 mln hektarów gruntów rolnych przeznaczonych na rolnictwo ekologiczne (8,5% całkowitej powierzchni rolnej Wspólnoty), a kraje o najwyższym udziale upraw ekologicznych to Austria (25,3%), Estonia (22,3%) i Szwecja (20,4%)^[i].

Obecnie w Polsce całkowita powierzchnia upraw eko wynosi 507 637 ha, co stanowi 3,5% ogółu użytków rolnych^[ii]. Polska znajduje się w pierwszej dziesiątce krajów UE o największej powierzchni gruntów uprawianych metodami ekologicznymi i wykazuje ogromny potencjał wzrostu, bo póki co udział upraw ekologicznych w gruntach rolnych jest nieduży.

Ekologiczne uprawy to przede wszystkim zboża na powierzchni ponad 155 000 hektarów, a następnie rośliny na paszę zieloną na powierzchni 118 500 hektarów i suche rośliny strączkowe na 47 000 ha. Mniejsze znaczenie mają obszary przeznaczone pod uprawy roślin leczniczych, warzyw, nasion oleistych i bulw. Trwałą uprawę stanowią jagody na powierzchni ponad 15 000 ha, następnie owoce sezonowe na powierzchni 113 500 ha i inne uprawy trwałe na 1 700 ha. Obszary pod uprawę orzechów i winogron stanowią niewielką część.

Ponad 83% gospodarstw ekologicznych specjalizuje się wyłącznie w produkcji roślinnej, a ok. 17% zajmuje się produkcją zarówno roślinną, jak i zwierzęcą. Struktura ekologicznych użytków rolnych w Polsce nie zmieniła się w ostatnich latach i przedstawia się w sposób następujący:

• 32,2% rośliny pastewne
• 25,6% użytki zielone i pastwiska
• 18,9% zboża
• 9,7% warzywa
• 6,6% sady i jagody
• 2,3% rośliny strączkowe
• 2,5% uprawy przemysłowe
• 0,3% ziemniaki
• 1,9% inne uprawy

W Polsce działa ok. 20 tysięcy rolników ekologicznych. Największe obszary objęte certyfikacją ekologiczną znajdują się w województwach zachodniopomorskim i warmińsko-mazurskim. Największy udział wśród producentów i przetwórców ekologicznych mają podmioty specjalizujące się w przetwórstwie owoców i warzyw (31,1% owoców i 17,2% warzyw). Jeśli zaś chodzi o ekologiczną hodowlę zwierząt, zmiany na polskim rynku odzwierciedlają europejskie trendy: rośnie liczba ekologicznych krów mlecznych, a także liczba kur niosek w odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie konsumentów na świeże jaja, ekologiczne mleko i ekologiczne produkty mleczne. Z drugiej strony maleje liczba zwierząt hodowanych na mięso ze względu na jego niskie spożycie wśród konsumentów wybierających dietę wegetariańską.

Rolnictwo ekologiczne może również stanowić sposób na poprawę pozycji polskich rolników w łańcuchu wartości, tworzenie miejsc pracy i wzrost na obszarach wiejskich oraz promowanie odnowy międzypokoleniowej. Dane statystyczne pokazują, że udział rolników i hodowców w wieku poniżej 40 lat w gospodarstwach ekologicznych (21%) jest dwukrotnie wyższy niż w gospodarstwach nie ekologicznych (10,5%)^[iii]. Wydaje się, że kwestie te mają duże znaczenie dla rozwoju obszarów wiejskich w Polsce, ponieważ sektor rolnictwa zatrudnia tu 9% siły roboczej^[iv], przy czym około 20,3% rolników w Polsce ma mniej niż 40 lat w porównaniu ze średnią dla UE – 11%^[v].

---

^[i] Eurostat, 2020
^[ii] FiBL & IFOAM – Organics International 2021
^[iii] FiBL, Instytut Rolnictwa Ekologicznego, 2020
^[iv] Bank Światowy, 2020
^[v] EURACTIV, 2019

• Poprzedni
• Następny