2022-04-25

O ile prawdopodobnie każdy konsument choć raz słyszał o żywności ekologicznej lub miał z nią styczność podczas zakupów, o tyle nie wszyscy mają świadomość, czym różni się ona od żywności konwencjonalnej. O podstawowych różnicach między tymi typami produktów opowiadamy w tym artykule.

Żywność ekologiczna – co to oznacza?
Terminem „żywność ekologiczna” określa się te produkty, które zostały wyprodukowane zgodnie z warunkami określonymi m.in. w Rozporządzeniu Rady Wspólnoty Europejskiej z 2007 roku. Dokument ten szczegółowo określa warunki produkcji oraz oznaczania żywności ekologicznej. Zgodnie z jego treścią “ekologicznymi” nazywa się te produkty, w których co najmniej 95% składników pochodzenia rolniczego pochodzi z produkcji ekologicznej, czyli takiej, która spełnia jej konkretne warunki.

Czym jest żywność konwencjonalna?
Żywność konwencjonalna jest produkowana zgodnie z ideą rolnictwa, które koncentruje się na wyprodukowaniu możliwie jak największej ilości żywności przy jak najniższym koszcie produkcyjnym. Celem jest maksymalizacja zysków, którą można osiągnąć za sprawą wysokiej wydajności roślin i zwierząt. Taki efekt pozwalają uzyskać różnego typu innowacje technologiczne (np. maszyny, nowoczesne sposoby przetwórstwa żywności) czy stosowanie środków ochrony roślin i nawozów.

Czym się różni żywność konwencjonalna od ekologicznej?
Różnice między żywnością konwencjonalną i ekologiczną są widoczne na wielu płaszczyznach: od etapów produkcji żywności, aż do jej oznaczania w obrocie handlowym.

Produkcja żywności
W rolnictwie ekologicznym nie stosuje się syntetycznych (chemicznych) środków ochrony roślin ani sztucznych nawozów, które popularnie wykorzystywane są w przypadku produkcji konwencjonalnej.
Czy to oznacza, że rolnictwo ekologiczne w ogóle nie korzysta ze środków ochrony roślin i nawozów? Nie, jednak rolnicy mogą stosować wyłącznie wybrane środki, które zostały dopuszczone do użycia w rolnictwie ekologicznym: naturalne metody ochrony, ręczne (mechaniczne) usuwanie chwastów, naturalne nawozy, jak kompost czy obornik.

Przetwórstwo żywności
W przypadku żywności konwencjonalnej producent może dodać do niej barwniki, konserwanty lub inne dodatki, które są dopuszczone do użycia w przemyśle żywnościowym. Ich listę precyzuje krajowe i wspólnotowe prawo żywnościowe. W wykazie dopuszczonych substancji znajdują się wyłącznie takie dodatki, które uznano za bezpieczne. Zazwyczaj producent może je dowolnie dobierać, choć w przypadku żywności nieprzetworzonej, np. świeżego mięsa czy mleka, przepisy ściśle precyzują dozwolone dodatki.

Natomiast lista dodatków do żywności dozwolonych w produktach ekologicznych jest krótsza i ściśle określona przepisami unijnymi i krajowymi. Muszą być nie tylko dopuszczone do obrotu, ale także znajdować się na liście dodatków dozwolonych w przetwórstwie żywności ekologicznej.

Oznaczenia
Konsument bez trudu rozpozna żywność ekologiczną za sprawą znaku listka zbudowanego z białych gwiazdek, który znajduje się na zielonym tle, zwanego Euroliściem. W jego bliskim towarzystwie na opakowaniu widnieje także informacja o miejscu produkcji, np. „Rolnictwo UE” oraz numer identyfikacyjny jednostki certyfikującej.

Opakowania żywności konwencjonalnej są wolne od specyficznych oznaczeń, które by je wyróżniały na tle innych produktów. Taka żywność może być opatrzona innymi znakami graficznymi (również w zielonym kolorze). Niektóre z takich oznaczeń bywają więc mylnie kojarzone z produktem ekologicznym, co może wynikać z niewiedzy konsumentów.

Bibliografia:

• Gadomska, J., Sadowski, T., Buczkowska, M. Ekologiczna żywność jako czynnik sprzyjający zdrowiu. Probl Hig Epidemiol 2014, 95(3): 556-560.
• Systemy żywnościowe – rozdział w monografii. Kwasek, M. (red). Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym. Warszawa 2018, str. 19-20.
• Malinowski, Ł., i wsp. Żywność z upraw ekologicznych i konwencjonalnych oraz sposoby jej znakowania. Technika Rolnicza Ogrodnicza Leśna 4/2019, s. 17-20.
• Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2021/1165 z dnia 15 lipca 2021 r. zezwalające na stosowanie niektórych produktów i substancji w produkcji ekologicznej oraz ustanawiające ich wykazy.

• Poprzedni
• Następny