2025-05-19

BONUS: Przepis na majowe kaszotto z pęczaku z pietruszką i koperkiem

Kasze to jedne z najstarszych i najważniejszych składników kuchni polskiej – goszczące zarówno na chłopskich stołach, jak i w dworskich kuchniach. W XVII wieku Stanisław Czarniecki, nadworny kuchmistrz Lubomirskich, opisywał w swojej książce kucharskiej rozmaite sposoby przyrządzania kasz – gotowanych, pieczonych, zaprawianych masłem, mlekiem lub sosem. W dawnej Polsce były one powszechnym i cenionym składnikiem codziennego jadłospisu – wytwarzane z żyta, jęczmienia, pszenicy, owsa, gryki, grochu czy soczewicy. Gotowane na sypko albo na gęsto, prażone, zapiekane, z kwaśnym mlekiem, serem lub okrasą – kasze podawano na słodko i jako dodatek do mięs. Przez wieki były podstawą wyżywienia wielu pokoleń – i nic dziwnego, że ich popularność przetrwała do dziś.

Obecnie kasze coraz częściej goszczą na naszych stołach jako składnik nie tylko klasycznych dań, ale też nowoczesnych przepisów inspirowanych kuchniami świata. Ich popularność nie wynika tylko z tradycji, lecz także z kulinarnej ciekawości, łatwości przygotowania i wszechstronności w zastosowaniu. Kasze można gotować, prażyć, zapiekać, podawać na słodko i wytrawnie, z warzywami, sosem, ziołami, a nawet owocami. Dobrze komponują się z daniami sezonowymi i produktami lokalnymi – a w wersji ekologicznej zyskują dodatkowy walor: pochodzenie ze zrównoważonych upraw.

Produkcja kasz według zasad zrównoważonego rolnictwa oznacza również, że ich przetwarzanie odbywa się bez użycia sztucznych środków konserwujących czy wybielających. Przedstawiamy przewodnik po najpopularniejszych rodzajach kasz, wraz z kulinarnymi wskazówkami.

Poznajmy kasze – skąd się biorą

Kasza jaglana – powstaje z łuskanego ziarna prosa. Po usunięciu niejadalnej łuski ziarna zostają wypolerowane. Ma delikatny smak i sypką strukturę.
Kasza gryczana – produkowana z prażonej lub nieprażonej gryki. Ziarna są najpierw obłuszczane, a następnie mogą być poddawane obróbce termicznej (kasza palona) lub pozostawione w surowej wersji (niepalona).
Kasza kukurydziana – otrzymywana przez rozdrobnienie ziarna kukurydzy. Może mieć różny stopień rozdrobnienia – od drobnej polenty po grubo mieloną wersję, idealną do gotowania na gęsto.
Kasza manna – to drobna frakcja, oddzielana podczas przemiału pszenicy. Powstaje w wyniku oczyszczenia i rozdrobnienia bielma ziarna.
Kasza jęczmienna – może występować jako pęczak (całe obłuszczone ziarno), perłowa (oczyszczone i polerowane ziarno) lub łamana. Proces produkcji obejmuje łuskanie i czasem dodatkowe szlifowanie.
Kuskus – to produkt z twardej pszenicy durum, formowany w małe kulki z mąki i wody. W przeciwieństwie do innych kasz, jest już częściowo ugotowany i suszony.
Bulgur – również pochodzi z pszenicy durum. Ziarna są gotowane, suszone i łamane. Dzięki temu przygotowuje się go bardzo szybko.

Jak gotować i z czym podawać?

Jaglana: przed gotowaniem warto przepłukać ją wrzątkiem, by zmniejszyć goryczkę. Kaszę gotuje się w proporcji 1:2 (kasza do wody), przez ok. 15 minut. Świetnie komponuje się z pieczonymi warzywami, suszonymi owocami lub jako baza do past.
Gryczana: palona nie wymaga płukania, niepaloną warto zalać wrzątkiem przed gotowaniem. Gotuje się ją w proporcji 1:2 (do wody) przez 15–20 minut. Dobrze smakuje z grzybami, cebulą lub ziołami.
Kukurydziana: gotowana na gęsto wymaga ciągłego mieszania. Proporcja kaszy do wody to ok. 1:4. Sprawdza się jako baza do past, zapiekanek i do serwowania z warzywami z patelni.
Manna: błyskawiczna w przygotowaniu – wystarczy zalać gorącym mlekiem lub wodą i wymieszać. Może być podawana na słodko lub słono – z duszonymi jabłkami albo grillowaną cukinią lub bakłażanem.
Jęczmienna: gotuje się ok. 20–30 minut, zależnie od rodzaju (pęczak najdłużej). Doskonała do zup, gołąbków lub jako baza do risotta.
Kuskus: wystarczy zalać wrzątkiem w proporcji 1:1, przykryć i odstawić na kilka minut. Można podać z warzywami, oliwą z oliwek, serem typu feta i świeżymi ziołami.
Bulgur: gotuje się przez 10–15 minut w proporcji 1:2. Doskonały do sałatek, np. z pomidorami, natką i sokiem z cytryny.

BONUS: Przepis na majowe kaszotto z pęczaku z pietruszką i koperkiem

Składniki (najlepiej ekologiczne, oznaczone symbolem Euroliścia):
1 szklanka pęczaku
1 cebula
2 ząbki czosnku
1 marchewka (opcjonalnie)
1 litr bulionu warzywnego (lub wody)
1 pęczek natki pietruszki
1 pęczek koperku
Oliwa z oliwek lub masło
Sól, pieprz do smaku
Sok z cytryny (opcjonalnie)

Przygotowanie:
Na patelni rozgrzej oliwę lub masło. Podsmaż posiekaną cebulę, a po chwili dodaj czosnek i startą marchewkę. Smaż przez kilka minut do miękkości.
Dodaj pęczak i smaż przez 2-3 minuty. Następnie wlej bulion (lub wodę) i gotuj na małym ogniu, aż kasza wchłonie płyn i stanie się miękka (ok. 20-25 minut). W razie potrzeby dodaj więcej płynu.
Gdy kasza będzie gotowa, dodaj posiekaną natkę pietruszki i koperek, dopraw solą, pieprzem i sokiem z cytryny. Wymieszaj.
Podawaj na gorąco, posypane świeżymi ziołami.
Gotowe! Prosto, smacznie, wiosennie i ekologicznie!

Źródła:

• Bogactwo ukryte w kaszach: https://www.kuchnieswiata.com.pl/pl/warto-przeczytac/item/210
• Wszystko co musisz wiedzieć o kaszach: https://greenpolska.com/wszystko-co-musisz-wiedziec-o-kaszach/
• Rodzaje kasz – przewodnik po najpopularniejszych kaszach w kuchni: https://www.aldi.pl/inspiracje/rodzaje-kasz.html

• Następny