2023-12-19

Warto być eko – i na co dzień, i od święta. Okazuje się, że zorganizowanie ekologicznych świąt, przy odrobinie dobrych chęci, wcale nie jest trudne! To ostatni dzwonek na dopracowanie wigilijnego jadłospisu. Brakuje ci inspiracji? Spieszymy z pomysłami na łatwe w przygotowaniu postne potrawy.

Barszcz czerwony na zakwasie z ekologicznych buraków, paszteciki z ekologiczną kiszoną kapustą, a może tradycyjny, smażony karp z ekologicznej hodowli? Tradycja 12 postnych dań na wigilijny stół zobowiązuje. Jak sprawić, by tegoroczne święta upłynęły w duchu eko? Zacznij od kuchni! Pamiętaj, że przygotowanie ekologicznych potraw na świąteczną wieczerzę to nie tylko pyszne jedzenie, ale również sposób na wsparcie lokalnych producentów i dołożenie swojej cegiełki do ochrony zasobów środowiska naturalnego.

Jeśli karp, to z ekologicznej hodowli

Karp to ryba, która w polskiej tradycji wieczerzy wigilijnej zajmuje szczególne miejsce. Co więcej, według naukowców z Polskiej Akademii Nauk (PAN) w Gołyszu na Śląsku jest to jeden z najbardziej ekologicznych poduktów spożywczych w Polsce[1]. Karpie żywione są wyłącznie naturalnym pokarmem (pszenicą, kukurydzą, niekiedy pszenżytem). Hodowcy zajmujący się ekologiczną hodowlą tych ryb utrzymują naturalny cykl produkcji, bez jego przyspieszania, z jednoczesnym maksymalnym wykorzystaniem naturalnej produktywności stawów. W ceryfikowanej ekologicznej hodowli karpi do nawożenia stosuje się jedynie obornik lub nawozy zielone, a w trakcie cyklu produkcyjnego nie wykorzystuje się genetycznie modyfikowanych organizmów oraz hormonów. Mięso ekologicznego karpia jest delikatne, a smak wyrazisty – na wigilijnym stole z pewnością będzie się nie tylko doskonale prezentował, ale i wybornie smakował.

Ekologiczna kapusta kiszona – królowa wigilijnej wieczerzy

Jednym z najbardziej powszechnych produktów, których nie może zabraknąć na wigilijnym stole, są dania przyrządzone z kiszonej kapusty, takie jak: kapusta z grochem, postny bigos czy też paszteciki lub pierogi z kapustą i grzybami.

Czerwony jak… ekologiczny barszcz

W różnych regionach Polski tradycyjną zupą podczas wieczerzy wigilijnej jest zupa grzybowa, zupa owocowa lub barszcz czerwony z uszkami z kapustą i grzybami. Według wierzeń ludowych buraki, z których przygotowywany jest barszcz, miały zapewnić urodę, długowieczność i pomyślność w życiu[2]. Warto wybrać taki, który wyprodukowano na bazie zakwasu z buraków pochodzących z certyfikowanych upraw ekologicznych, w których nie stosuje się azotanów, pestycydów czy nawozów syntetycznych. Dobrej jakości barszcz kiszony jest metodą naturalną, nie jest pasteryzowany i nie zawiera konserwantów ani regulatorów kwasowości.

Aby mieć pewność, że do twojego zakupowego, świątecznego koszyka trafia produkt ekologiczny, upewnij się, że na jego etykiecie widnieje szczególny znak – Euroliść – który jest jedyną gwarancją certyfikacji ekologicznej.

Pamiętaj, że nawet małe zmiany mają znaczenie i każda próba organizacji ekologicznej wigilii jest wartościowa. Zaplanuj posiłki z użyciem sezonowych, lokalnych i ekologicznych składników. Unikaj również marnotrawienia żywności – przygotuj tyle potraw, aby nie musieć ich później wyrzucać. Jeśli jednak zostanie ci zbyt dużo jedzenia po świętach, możesz je zawsze zostawić w lokalnej jadłodzielni. Takie podejście to doskonały sposób na pokazanie, że dbałość o środowisko może być integralną częścią tradycji świętowania Bożego Narodzenia.

Ekologiczne potrawy na wigilijny stół – przepisy

Barszcz czerwony na zakwasie z ekologicznych buraków

Składniki:
40 g suszonych borowików
1 ekologiczna cebula
2 ząbki czosnku
3 listki laurowe, 4 ziela angielskie, 10 ziaren pieprzu
2 kg ekologicznych czerwonych buraków
1/2 ekologicznego korzenia selera
1 ekologiczne jabłko (np. szara reneta)
3 łyżki octu spirytusowego 10%
½ łyżki soli morskiej
1 łyżeczka świeżo zmielonego pieprzu
3 łyżki cukru
250 – 500 ml ekologicznego zakwasu z buraków
Opcjonalnie: 3 goździki, kora cynamonu, kawałek gwiazdki anyżu

Przygotowanie: Do garnka wlej 500 ml wody, wsyp suszone borowiki. Na palniku kuchenki opal nieobraną cebulę oraz 1 ząbek czosnku i dodaj je do grzybów. Gotuj na umiarkowanym ogniu, następnie zmniejsz ogień do minimum, przykryj i na minimalnym ogniu gotuj przez około 25 minut. Do wywau dodaj liście laurowe, ziele angielskie i pieprz ziarnisty. Buraki i seler umyj, obierz ze skórki, następnie zetrzyj na tarce (na dużych oczkach). Jabłko razem ze skórką zetrzyj na tarce. Starte buraki, selera i jabłko przełóż do dużego garnka (warzyw będzie dość sporo), dodaj 2,5 litry wody oraz wywar z grzybami. Przykryj garnek i gotuj na minimalnym ogniu (około 20 minut). W międzyczasie dodaj goździki, cynamon i anyż. Po zagotowaniu pozostaw wywar jeszcze na minimalnym ogniu przez około 10 minut. Na koniec dodaj ocet, wymieszaj i zdejmuj z ognia, a następnie dodaj zakwas. Barszcz odstaw na około godzinę. W międzyczasie możesz przygotować uszka.

Do barszczu dodaj sól (do smaku), pieprz mielony, cukier oraz świeży posiekany ząbek czosnku, ponownie odstaw go na minimum godzinę, najlepiej do czasu całkowitego ostudzenia.
Na koniec barszcz należy przecedzić i schować do lodówki. Następnego dnia lub przed podaniem podgrzać, spróbować i w razie potrzeby doprawić solą i pieprzem.

Krokiety z ekologicznymi ziemniakami i kapustą

Składniki na nadzienie:
40 g suszonych grzybów
500 g ekologicznej kapusty kiszonej
1 ekologiczna mała marchewka
1 ekologiczna duża cebula
4 łyżki oleju roślinnego
400 g pieczarek
sól, zmielony pieprz, 1 listek laurowy, 2 ziela angielskie

Przygotowanie: Grzyby wypłucz w chłodnej wodzie, przełóż do rondelka, zalej 2 szklankami wody i odstaw do namoczenia na całą noc lub na kilka godzin. Wylej wodę z moczenia grzybów, wlej świeżą w ilości 1 szklanki, posól i gotuj przez ok. 20 minut. Odcedź, zachowując oddzielnie wywar i grzyby. Grzyby drobno posiekaj na desce. Kapustę odciśnij z soku i posiekaj, przełóż do garnka i zalej przecedzonym wywarem z grzybów. Wlej dodatkową 1 szklankę wody lub bulionu, dodaj listek laurowy i ziela angielskie i gotuj pod przykryciem, aż do miękkości przez ok. 40 minut. Marchewkę obierz, umyj i zetrzyj na tarce o dużych oczkach. Dodaj do gotującej się kapusty na 10 minut przed końcem jej gotowania. Obierz i posiekaj cebulę i zeszklij ją na patelni na 2 łyżkach masła lub oleju. Cebulę i grzyby dodaj do ugotowanej kapusty. Pieczarki umyj, pokroj na plasterki i odparuj na patelni, co chwilę mieszając. Dodaj 2 łyżki oleju i smaż przez kilka minut, w tzw. międzyczasie dopraw solą i pieprzem. Zdejmij z patelni i posiekaj, a następnie dodaj do kapusty. Kapustę dopraw solą, pieprzem i ewentualnie szczyptą cukru. Zagotuj.

Składniki na naleśniki:
1 szklanka ekologicznej mąki pszennej
2 ekologiczne jajka
1 szklanka ekologicznego mleka
3/4 szklanki wody (najlepiej gazowanej)
szczypta soli
3 łyżki masła lub oleju roślinnego

Przygotowanie: Mąkę wsyp do miski, dodaj jajka, mleko, wodę i sól. Zmiksuj na gładkie ciasto. Dodaj roztopione masło lub olej roślinny i razem zmiksuj. Naleśniki smaż na dobrze rozgrzanej patelni z cienkim dnem np. naleśnikowej.
Nadzienie zawijaj w naleśniki, obtocz je w bułce tartej i jajku i smaż do zarumienienia z każdej strony.

Ekologiczne pierogi z kremowym farszem

Składniki na farsz:
1 kg ekologicznej kapusty kiszonej
50 g grzybów suszonych
2 średnie ekologiczne cebule
3 łyżki oleju
Sól, pieprz
2 łyżki masła

Przygotowanie farszu: Kapustę opłucz zimną wodą, pokroj, przełóż do garnka, zalej wodą, tak żeby była przykryta, i gotuj przez godzinę. Grzyby zalej wodą i doprowadź do wrzenia. Przelej grzybowy wywar do do kapusty. Kapustę odcedź na sitku i odciśnij. Na patelni, na 3 łyżkach oleju, zrumień posiekane drobno cebule. Dodaj kapustę i pokrojone w paski grzyby. Posól i popieprz do smaku, mieszaj dokładnie, a następnie zdejmij z ognia i pozostaw do ostudzenia.

Składniki na ciasto:
1⁄2 kg ekologicznej białej mąki pszennej
1 ekologiczne jajko
1 szklanka wody

Przygotowanie ciasta: Połącz jajko z mąką i dolej tyle wody, by powstało ciasto dość twarde, ale na tyle elastyczne, by dało się rozwałkować na cienki placek. Jeżeli ciasto się klei, podsyp do wałkowania mąki. Wykrawaj krążki szklanką. Ciasto w pierogach powinno być cienkie, niemalże przezroczyste.

Na środek każdego krążka z ciasta nałóż łyżkę farszu, zwilż brzegi pierogów wodą, żeby lepiej się kleiły, złóż na pół i dokładnie je zlep. Gotuj wodę w dużym garnku, dolej odrobinę oliwy i wrzuć pierogi do gotującej się wody. Wyjmuj łyżką cedzakową po pięciu minutach od wypłynięcia.

[1] https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C27675%2Ckarp-najbardziej-ekologicznym-produktem-spozywczym.html
[2] https://modr.pl/dziedzictwo-kulinarne-i-przepisy-kulinarne/strona/symbolika-potraw-wigilijnych

• Poprzedni
• Następny