Polska Izba Żywności Ekologicznej ul. Kickiego 1/lokal U4, 04-373 Warszawa
Wraz z nadejściem wiosny lokalne rynki i sklepy zaczynają wypełniać się świeżymi warzywami. Zielone nowalijki, sezonowe szparagi, młode liście buraka, sałaty, brokuły czy kiełki – to właśnie one nadają potrawom wiosennego charakteru i… koloru. Wybierając produkty pochodzące z ekologicznych upraw, które szanują rytm natury oraz lokalne warunki glebowe i klimatyczne, wspieramy rolnictwo przyjazne środowisku. Zielone warzywa to nie tylko składnik kuchni, ale też symbol nowego początku – na talerzu i poza nim.
Zielone pędy sezonu: szparagi
Szparagi to wieloletnie rośliny zielne. Z kłącza – podziemnej, zdrewniałej części – co roku wiosną wyrastają młode pędy, czyli jadalna część szparagów. Sezon na nie zaczyna się w połowie kwietnia i trwa kilka tygodni. Tradycja ich uprawy w Polsce sięga XVIII wieku. Istnieją trzy główne odmiany: zielone, białe i fioletowe. Kolor zależy od sposobu uprawy — białe przykrywane są ziemią lub folią, by nie docierało do nich światło słoneczne, zielone wyrastają nad powierzchnię, a fioletowe to rzadziej spotykana odmiana o nieco słodszym smaku.
Szparagi najlepiej zbierać ręcznie, wczesnym rankiem, kiedy są najbardziej jędrne. Dobrze smakują po obróbce termicznej – gotowane, grillowane lub pieczone – z dodatkiem sosów holenderskiego, beszamelowego czy jogurtowego z czosnkiem i koperkiem. Świetnie sprawdzają się także w sałatkach oraz daniach z makaronem czy ryżem.
W uprawie ekologicznej unika się stosowania syntetycznych herbicydów, a chwasty usuwa się mechanicznie lub ręcznie. Stosuje się także płodozmian oraz nawożenie kompostem lub obornikiem, by wzbogacić glebę w naturalny sposób.
Ukoronowanie smaku: kiełki i mikroliście
Kiełki i mikroliście to młode formy roślin – warzyw, ziół czy kwiatów. Kiełki to zalążki rosnące tuż po wykiełkowaniu nasion, a mikroliście to podrośnięte kiełki z pierwszym liściem właściwym.
W kuchni wykorzystywane są zarówno jako element dekoracyjny, jak i aromatyczny akcent – ich profil smakowy może być łagodny (np. rukola, słonecznik) lub wyrazisty i pikantny (np. rzodkiewka).
Kiełki i mikrorośliny można z powodzeniem uprawiać w domu, niezależnie od pory roku. Do własnej uprawy wystarczy niewielkie naczynie – słoik lub tacka, odpowiednie podłoże, np. włóknina, wata lub ziemia, oraz nasiona mikroliści. Te ostatnie wystarczy równomiernie rozsypać w naczyniu ustawionym w jasnym, ciepłym miejscu, lekko docisnąć i regularnie zraszać wodą. Po 7–14 dniach można już cieszyć się pierwszym zbiorem.
Dla zabieganych dostępne są gotowe kiełki – warto jednak sięgać po ich wersje BIO. W ekologicznej produkcji mikroliści i kiełków kluczowa jest jakość nasion – muszą pochodzić z certyfikowanych upraw ekologicznych. Podłoże (jeśli jest stosowane) również nie może zawierać pestycydów ani sztucznych nawozów. Cały proces odbywa się bez użycia stymulatorów wzrostu.
Liściaste i kapustne klasyki
Wiosną na targach i w sklepach zaczynają pojawiać się też świeże warzywa liściaste i kapustowate.
Do liściastych należą m.in. szpinak, botwina i sałaty. Szpinak znany jest w Polsce od XVII wieku, a dziś uprawia się go głównie w centralnej i południowej części kraju. Botwina, czyli młode liście buraka ćwikłowego, to baza do wiosennej zupy i – w surowej postaci – składnik sałatek. Skoro o zielonych liściach mowa, warto wspomnieć o roślinie o wszechstronnym zastosowaniu – dzikiej pokrzywie. Po sparzeniu staje się wartościowym dodatkiem do zup czy koktajli.
Do warzyw kapustowatych zaliczamy m.in. jarmuż i brokuły. Jarmuż, odporny na chłody, uprawiany jest m.in. na Pomorzu – świetnie sprawdza się w smoothie, pieczony jako chipsy albo duszony. Brokuły, uprawiane głównie w rejonach Grójca i Wielkopolski, najlepiej smakują gotowane na parze lub zapiekane z dodatkiem oliwy i czosnku.
W rolnictwie ekologicznym te warzywa uprawia się z poszanowaniem lokalnych warunków — gleba wzbogacana jest naturalnym kompostem lub obornikiem, a ochronę przed szkodnikami zapewniają metody biologiczne, np. uprawa współrzędna z ziołami czy roślinami odstraszającymi szkodniki. W ekologicznych gospodarstwach dużą wagę przykłada się też do płodozmianu, który poprawia strukturę gleby i zmniejsza ryzyko chorób roślin.
Źródła:
Chętnie odpowiemy
na Państwa pytania
Polska Izba Żywności Ekologicznej
ul. Kickiego 1/lokal U4 04-373 Warszawa
biuro@pize.info.pl
