2023-01-09

Ekologia nie jest już jedynie trendem, a koniecznością. Coraz więcej osób zdaje sobie sprawę z tego, że o przyszłość natury, a tym samym i własne dobro, można zadbać na wiele sposobów, między innymi poprzez mądre wybory dotyczące żywienia. Mimo że świadomość na temat ekologicznej żywności z roku na rok się zwiększa – podobnie jak dostęp do wiedzy na jej temat – zdarza się, że niektóre pytania pozostawiają konsumentów bez odpowiedzi. Dlaczego warto wybierać produkty ekologiczne? Co kryje się za terminem „żywność ekologiczna”? Jak nie dać się nabrać na „eko ściemę”? Podejmujemy rękawicę i w dzisiejszym wpisie postaramy się rozwiać przynajmniej część wątpliwości.

Żywność ekologiczna – czyli jaka?

Możemy wyróżnić cztery filary żywności ekologicznej: świadomość, ekologia, transparentność i troska. Żywność ekologiczną produkuje się bez dodatku pestycydów i nawozów sztucznych, przy jednoczesnym zachowaniu żyzności gleby, dobrostanu zwierząt i różnorodności biologicznej. Zasady jej wytwarzania określa rozporządzenie Rady (EWG) 2092/91 dotyczące produkcji ekologicznej oraz znakowania produktów rolnych. Dodatkowo żywność ekologiczna, aby mogła się taką nazywać, musi posiadać odpowiednie certyfikaty unijne. W Polsce od 2004 roku produkcja ekologiczna żywności jest regulowana prawnie dzięki rozporządzeniu Unii Europejskiej. Wszystkie etapy wytwarzania tych produktów, od gospodarstwa aż po dystrybucję, objęte są urzędowym systemem kontroli i certyfikacji.

Czym wyróżniają się produkty ekologiczne?

Istnieje kilka czynników, które warto wziąć pod uwagę podczas zakupów. W żywności ekologicznej niezwykle ważne jest zachowanie pierwotnych wartości odżywczych, tak by produkt końcowy był jak najbardziej naturalny. Nie ma tu zatem miejsca i przestrzeni na tradycyjne techniki konserwowania czy rafinowania żywności. Produkty ekologiczne zawierają również więcej witamin i minerałów, m.in. wit. C i B, żelaza w marchwi, magnezu w czarnej porzeczce, fosforu w selerze czy potasu w szpinaku[1]. Co ważne, w żywności ekologicznej znajdziemy także więcej antyoksydantów[2]. Nie zapominajmy również o smaku i zapachu! Większa zawartość cukrów, witaminy C, beta-karotenu, a mniejsza wody, bardzo korzystnie wpływają nie tylko na smak, ale też teksturę i aromat eko żywności[3].

Czy zdrowa żywność = ekologiczna żywność?

Producenci certyfikowanej żywności ekologicznej w dalszym ciągu mierzą się z pokutującym wśród konsumentów przeświadczeniem o tym, że oba te terminy: „ekologiczna żywność” i „zdrowa żywność” oznaczają to samo. Warto wiedzieć, że to drugie pojęcie powstało na potrzeby marketingowe i do celów komercyjnych. Produkty z kategorii „zdrowa żywność” nie muszą spełniać twardych standardów produkcji, którym podlega żywność ekologiczna. Pewność, że sięgamy po produkt ekologiczny, daje nam znak Euroliścia na etykiecie lub – w przypadku warzyw i owoców – na opakowaniu zbiorczym.

Dlaczego eko produkty są droższe?

Żywność ekologiczna bywa droższa od produktów z upraw konwencjonalnych. Ich wyższa cena wynika z wymogów, którym poddawane sa produkty ekologiczne na etapie ich produkcji. Gleba w gospodarstwach ekologicznych nie może być nawożona sztucznymi nawozami. Co więcej, musi np. znajdować się w bezpiecznej odległości od źródeł emisji spalin. Wysoka cena żywności ekologicznej odzwierciedla tak naprawdę jej prawdziwe koszty – jest bardziej pracochłonna, ponieważ wymaga większego nakładu pracy ręcznej, plony pochodzące z ekologicznych upraw są także o wiele niższe niż w przypadku żywności konwencjonalnej. Produkcja takiej żywności jest ponadto obarczona wyższym stopniem ryzyka. Wyższe ceny żywności ekologicznej w Polsce spowodowane są także m.in. ograniczoną liczbą dostawców ekologicznych płodów rolnych. Szczęśliwie jednak każdego roku rośnie liczba rolników, którzy mogą znakować swoje produkty certyfikatem rolnictwa ekologicznego.

Czym jest „eko ściema”?

Niestety wielu producentów żywności z premedytacją stosuje różnego rodzaju manipulacje oraz chwyty marketingowe, które pod płaszczem dobrze brzmiącego EKO, skrywają produkty niemające nic wspólnego ze zrównoważoną, ekologiczną produkcją. Techniki, które są wykorzystywane przez niektóre firmy, to często tzw. greenwashing. Do takich praktyk zaliczyć można np. zielone znaki na etykiecie, do złudzenia przypominające ekologiczne certyfikaty. W rzeczywistości są to symbole wprowadzające konsumenta w błąd. Dlatego przed decyzją o zakupie produktu warto wnikliwie zapoznać się z jego składem i etykietą, by mieć pewność, że pochodzi on z ekologicznej produkcji. Jeśli zatem chcesz wybierać wyłącznie żywność ekologiczną, na półkach w sklepach szukaj produktów oznakowanych unijnym logo liścia z dwunastoma gwiazdami na zielonym tle.

 

[1] Siebielec S. (2014): Charakterystyka żywności produkowanej w warunkach rolnictwa ekologicznego. Polish Journal of Agronomy, 19, 25-35.

[2] Hallmann E., Rembiałkowska E. (2006): Zawartość związków antyoksydacyjnych w wybranych odmianach cebuli z produkcji ekologicznej i konwencjonalnej. Journal of Research and Applications in Agricultural Engeneering, 51 (2), 42-46.

[3] Hallmann E., Rembiałkowska E. (2008): Ocena wartości odżywczej i sensorycznej pomidorów oraz soku pomidorowego z produkcji ekologicznej i konwencjonalnej. Journal of Research and Applications in Agricultural Engeneering, 53 (3), 88-95.

• Poprzedni
• Następny